Le Monde Diplomatique – Македонско издание

Толку фини владини уметници

Се смееме. Затоа што без воопшто да зборуваат за „подигнување на свеста“ за каузите на… каузите кои самите тие ги бранат, без воопшто да укажат на политичкиот вакум на нивните изјави на намери, може да се забележи дека овие владини уметници се чини дека не „станале свесни“ дека, во областите блиски до нив, состојбата е загрижувачка.

Од Евлин Пије


Фото: Soulful/Pexels

Тоа претставуваше трогателен момент. Пандемијата и  справување со истата предизвикаа, постојано преиспитување на „дисфункциите“ на нашето општество и, заедно со интензивната желба да се стави крај на нејзините грешки, ја разбудија не помалку интензивната извесност дека ништо никогаш не може да биде „повторно“ исто: од сите страни, доаѓаше повик за „светот-потоа“. Импулсот е донекаде изгубен, сепак владата во јуни 2021 година, како дел од планот за закрепнување, објави конкурс за уметничките креатори, а кој нуди варијација на оваа тема. Со наслов „Нови светови“, оваа јавна набавка од 30 милиони евра има двојна цел: поддршка на креаторите, во поширока смисла, и благодарение на нивните дела, кои ќе се материјализираат на локација по нивен избор, „повторно да го направи светот волшебен“, како што посочува Министерството за култура на својата веб-страница. Една излитена формула која без сомнение го должи својот траен успех на една совршено лажна сентименталност: а кога тоа, светот бил волшебен? Освен тоа, кои би биле карактеристиките на оваа изгубена волшебност?

Уредништвото на уметничката комисија задолжена за водење на случајот, која неодамна избра 264 проекти од 3.200 предложени, треба да ја расветли темата: се работи за „сонување за нови светови“ и „сигурно не за Новиот свет“. Сигурно не. „Светови за размислување, создавање, градење, за добредојде, но не и за освојување“[1]. Случајот останува нејасен. Се гради, се пречекува, но сепак што постои внатре? Повторно се прави волшебното, а тоа е? Бернар Блистен, поранешен директор на Националниот музеј за модерна уметност при Центарот „Помпиду“, кому Кабинетот на францускиот претседател му ја довери мисијата на оваа јавна нарачка, прецизира дека изборот на лауреатите бил особено диктиран од „изразот на свеста за светот во кој тие живеат“[2]. Значи, што тоа се изразува – оваа свест за светот? Кои нови светови за добредојде-и-особено-не-за-освојување се нудат од наградените уметници, од кои 29% се визуелни уметници и дизајнери?

Како што може и да се очекува од уметниците кои се согласуваат да ги почитуваат условите на конкурсот, нивните нови светови се фино во склад со денешните главни политичко-медиумски теми: глобалното затоплување, тежината на патријархатот, отвореноста кон другите, креолизацијата, но и релокацијата, повторно откривање на заборавени и локални ресурси… Студијата за облеката и анатомијата на кралските жени кои почиваат во базиликата Сен Дени ќе овозможи „телата на овие жени кои живееле под патријархална доминација да зборуваат самите за себе“; т.н. крабата-потковица, „чија морфологија останала речиси непроменета 150 милиони години“, ќе биде тема на видео портрет; работата на јавни зелени површини, „преку развој на социјална ергономија, употреба на звуци и вибрации, уредување на земјиштето и мобилни центри за одмор,“ ќе има за цел да „контрира на карактеристичната непријателска архитектура“ на овие простори, „главните места на расно и родово насилство“. Растенијата стануваат голем хит („да се здобиеме со шума за да ја направиме локација на колективна работа за еден алтернативен свет“, „да се создаде простор на осаменост преку една колиба изградена горе,“ на дрвјата на вилата Медичи во Рим и оние на Вилер-Котерец). Назад кон одгледување алги, кон дување стакло, за еден „лустер инспириран од растителни видови“, наменет за замок, со жетва на памук од црната топола, како „алтернатива на индустриските материјали“…

Се чини дека еколошката грижа била голем приоритет на уметничката комисија, бидејќи филозофот Емануел Кокиа, научен советник за изложбата Ние, дрвјата на Фондацијата Картие (2019), вака ги гледа двата избрани предлози каде што е вклучен. Од друга страна, општествената грижа, со исклучок на грижата за „маргинализираните“, е прекрасно отсутна: секако, има мали допири, како што е проектот за повторно воведување на „работничките комбинезони“ кои сега се произведуваат во Пакистан; тука е и смешниот предлог за „користење на кусата завеса на прозорецот [sic] во макраме“ за да се „трансформира визијата на жителите“ во соработка со локални работилници, но работата останува многу минорна. Од друга страна, доста впечатливо е континуираното спуштање на „светото“: како пример, „викторијанска драма на келтски јазик, изведена од група апарати за домаќинство,“ ќе се одржи во Карнак; тоа е место кое го посакуваат многу уметнички креативци, но повеќе не може да се смета на „ритуалите на предците“ да бидат оживеани, трансовите и медитациите, референците за светци и богови и изборот на опатии за домаќини на делата. Дела кои честопати се непознати за формата што ќе ја добијат, но се чини дека сакаат да бидат предмет на интервјуа и дебати. Битна е намерата, а намерата е добра. Уште подобро, таа е добронамерна. Уметничките креатори ја имаат оваа единствена карактеристика да можат да нè освестат. Моќта на будење на свеста од страна на едно парче ткаенина од материјалотжакард уметнички инсталирано на крајбрежјето за да се постави „прашањето на еколошките практики,“ не може да се игнорира. И вака светот повторно се прави волшебен.

Се смееме. Затоа што без воопшто да зборуваат за „подигнување на свеста“ за каузите на… каузите кои самите тие ги бранат, без воопшто да укажат на политичкиот вакум на нивните изјави на намери, може да се забележи дека овие владини уметници се чини дека не „станале свесни“ дека, во областите блиски до нив, состојбата е загрижувачка. Без некој посебен редослед, и без намера за исцрпност, може да се спомнува: реформата на паричниот надомест за невработеност, која е катастрофална за сите, вклучително и за повремените работници; убедувањето, за 52% од Французите, дека сега ќе излегуваат поретко[3]; значителната загуба на публика во кино салите (помеѓу 20 и 30%, за кино, веројатно повеќе за театрите и местата каде се свири и слуша музика); навиката што ја има 42% од населението, според интерактивната студијата „Харис“, да се користат дигиталните алатки за пристап до работите; претстојната можност платформите како Нетфликс да можат многу побрзо да ги дифузираат филмовите по нивното прикажување во кината, што потоа ќе доведе до нагло намалување на бројот на кина; сè повидливата улога на спонзорите во финансиската поддршка на големите јавни институции, како што е Фондацијата БНП-Парибас за (меѓу другите) Националниот оперски театар или театарот Шајо-Национален танцов центар; падот на приходите, што ќе доведе до намалување на субвенциите, а со тоа и на создавањето, а со тоа и на работните места како такви. Во заднина, акцентирањето на форматирањето на вкусовите…

Емануел Макрон, за време на објавувањето на резултатите, даде брилијантно завршен говор: „Она што го прави сегашниот свет неподнослив е (…) сонот за стар свет кој никогаш и не бил, но изгледа потесен и поуверлив од светот во кој сега живееме“. (Ле Фигаро, 9 ноември 2021 година). Едноставно. Не се „реформите“, неправдата, финансиализацијата што го прават светот неподнослив. Тоа ти било митологизираното минато. Она на општествените освојувања? Владините уметници и нивните дела така велат. Овој режим ги има уметниците што ги заслужува, и обратно.

Преведено од: Дарко Путилов


Фусноти:

[1] Веб страна на француското Министерство за култура.

[2] « ‟Mondes Nouveaux” : Macron ironise sur le « monde d’après en recevant des artistes », 20 Minutes, Париз, 9 ноември 2021 година.

[3] Интерактивна студија „Харис“ за Министерството за култура, 31 август-3 септември 2021 година.

Поврзани текстови

Кошничка

Cart is empty

Вкупно
ден0.00
0
LeMonde Diplomatique - македон

FREE
VIEW