Политичкото поле, полето на општествените науки и новинарското поле претставуваат три општествени универзуми, релативно автономни и независни, но кои сепак имаат влијание еден врз друг. За време на изборна ноќ на телевизија, на пример, овие полиња се присутни, но сега во форма на луѓе. За резултатите ќе коментира некој познат историчар, покрај новинарот и директорот на Институтот за политички науки, член на академското поле кое се дискутира и на полето на општествените науки преку институтите за анкетирање на кои исто така им дава и свои совети. Може да се направи интерактивен опис, односно ограничен на интеракциите меѓу луѓето, или анализа на дискурсот за употребената реторика, процесите, стратегиите итн.
Моделот на анализа на полето е сосема поинаков: овозможува да се претпостави дека кога историчарот сака да му се обрати на новинарот, тоа не е историчар кој зборува со новинар, туку еден историчар кој зазема детермирана позиција во полето на општествените науки, а кој разговара со еден новинар кој зазема одредена позиција во новинарското поле, и конечно, имаме таква ситуација, каде новинарското поле е тоа што зборува со полето на општествените науки. А својствата на интеракцијата – на пример, фактот што новинарот ќе му се обрати на историчарот како еден вид трансцендентен арбитар во однос на строго политичката дебата, како на оној кој можеби дури ќе го има и последниот збор во емисијата – ја изразуваат структурата на односот помеѓу новинарското поле и полето на општествените науки. На пример, статутарната објективност доделена на историчарот не е поврзана со внатрешните својства на личноста, туку со полето од кое тој е дел и кое одржува објективен однос на симболична доминација, во одреден поглед, спрема новинарското поле (што исто така може да изврши симболична доминација над првото поле, од друга, т.е. своја гледна точка: на пример, онаа за контролирање на пристапот до јавноста). Па, затоа, телевизор, гледан преку концептот на полето на дискусијата на емисијата, испорачува многу ТВ новинари, кои не се препуштаат на интуицијата.
Едно од прашањата што мора да му се постави на едно поле е степенот на неговата автономија. На пример, полето на новинарството се карактеризира со висок степен на хетерономија во споредба со полето на социологијата (а уште повеќе во споредба со полето на математиката). Истото е многу слабо автономно поле, но оваа автономија, колку и да е слаба, значи дека дел од она што се случува во светот на новинарството може да се разбере само ако го замислиме овој микрокосмос како таков и ако се обидеме да ги разбереме ефектите што луѓето вклучени во овој микрокосмос ги имаат едни врз други.
Истото важи и за политичкото поле, но во една потесна смисла. Маркс некаде вели дека политичкиот универзум идентификуван со парламентарниот свет е еден вид театар, кој предлага театарска претстава на општествениот свет, на социјалната борба, која не е целосно сериозна, која е дереализирана, бидејќи вистинските прашања, вистинските борби, се на некое друго место. Притоа, тој укажува на една од важните својства на политичкото поле: ова поле, колку и да е малку автономно, сепак има одредена автономија, одредена независност, така што, за да се разбере што се случува во него, не е доволно да се опишуваат играчите дека се на услуга на производителите на челик или производителите на шеќерната репа, како што беше кажано своевремено, или на големите фабриканти итн. (…) Неопходно е да се земе предвид и позицијата што ја зазема во политичката игра, фактот дека е на страната на најавтономниот дел на полето или, обратно, на страната на најхетерономниот дел, фактот што е член на партија која се наоѓа на поавтономната или помалку автономната страна и, во рамките на оваа партија, во повеќе или помалку еден автономен статус.
Всушност, колку е поголема автономијата на полето, толку е поголема пропорцијата на она што се објаснува со логиката на таквото поле. Политичкото поле – иако очигледно е подложно на постојан притисок на барање, постојана контрола на својата клиентела (преку изборниот механизам) – денес е многу силно независно од ова барање и сè повеќе е склоно да се затвора во себе, за сопствените прашања (на пример, конкуренцијата за моќ помеѓу и внатре во партиите). Многу важен дел од она што се генерира на политичко поле (а тоа го сфаќа популистичката интуиција), својот принцип го наоѓа во соучесништвото поврзано со самиот факт на припадност на исто политичко поле. Преведено на антипарламентарниот, антидемократски јазик на фашизоидните партии, овие соучесништво се опишува како учество во некаква коруптивна игра. Всушност, овие видови соучесништво се својствени за припадноста кон истата игра и една од општите својства на полињата, е дека има борби, внатре во полињата, за наметнување на доминантната визија на полето, но овие борби секогаш се засноваат на фактот дека и најтврдоглавите противници им е заедничко прифаќањето на одреден број на претпоставки кои се конститутивни за самото функционирање на даденото поле. За да се борите, мора да се сложите за областите на несогласување.
Јас го презедов описот на политичкото поле без да прецизирам што има заедничко со полето на општествените науки и новинарското поле. Ако ги собрав овие три универзуми заедно за да се обидам да размислам за нивните односи, тоа е затоа што заедничко им е тврдењето да ја наметнат легитимната визија за општествениот свет, заеднички им е фактот дека тие се место на внатрешни борби за наметнувањето на доминантниот принцип на визија и поделба. Ние влегуваме во општествениот свет со категории на перцепција, принципи на визија и поделба, кои самите се, делумно, производ на инкорпорирање на општествените структури како такви. Применуваме категории во светот, како што се машки/женски, високи/ниски, ретки/вообичаени, истакнати/ранливи итн., преку придавки кои често работат во парови.
Професионалци од областа на експлицитноста и дискурсот – социолози, историчари, политичари, новинари итн. – имаат две заеднички работи. Од една страна, тие работат на тоа да направат експлицитни принципи на визија и практична поделба. Од друга страна, тие се борат, секој во својот универзум, да ги наметнат овие принципи на визија и поделба, и да го постигнат нивното признавање како легитимни категории на градење на општествениот свет. Па, така, кога еден бискуп изјавува, во интервју за дневен весник, дека ќе бидат потребни дваесет години за Французите со алжирско потекло да се сметаат за француски муслимани, тој дава едно предвидување кое е многу тешко со социјални последици. Ова е добар пример за тврдење за легитимна манипулација на категории на перцепција, на симболично насилство засновано на премолчено, прикриено наметнување; ова е истиот тип на поместување во категориите на перцепција кои се обдарени со авторитет и предодредени да станат легитимни категории на перцепција, како што е случајот кога човек бесчувствително се префрла од „исламски“ во „исламистички“, а од „исламист“ во „терорист“.
Професионалците во експлицитноста на категориите на конструкција на реалноста и наметнувањето на овие категории, затоа, мора прво да ги трансформираат шемите во експлицитни категории. „Категорија“ доаѓа од грчкиот глагол категореин, што значи јавно да се обвинува: делата на категоризација што се користат во обичниот живот често се навреди („вие сте само еден…“, „еден таков вид на професор“); и навредите, расистички на пример, се категореми, како што рекол Аристотел, т.е. акти на класификација, рангирање, засновани на често имплицитен принцип на класификација, кој не треба да ги наведува своите критериуми, за да биде конзистентен со себе. Кај Мартин Хајдегер и неговото дело Политичка онтологија, анализата на филозофското поле покажува дека под голем број централни филозофски тези во делото на Хајдегер, постојат таксономии на здравиот разум како што е спротивставувањето помеѓу „уникатно“ или „ретко“ и „заедничко“ или „вулгарно“, меѓу „автентичниот предмет“, „единствен“ итн., „едно“, „заедничко“, „вулгарно“ итн. Овие спротивставености на обичниот класен расизам – „угледните“ луѓе, „вулгарните“ луѓе – кои се претвораат во непрепознатлива филозофска опозиција, се осудени да останат незабележани во очите на професорот по филозофија, згора на тоа прилично демократски, кој може да го коментира познатиот текст на Хајдегер за „едното“ без да сфати дека тоа е беспрекорниот израз на сублимиран расизам.
Оние кои се ангажирани во трите споменати полиња затоа работат на објаснување на имплицитните, практични принципи на квалификација, за нивно систематизирање, за да им дадат кохерентност (или, како во верското поле, квази-систематизација). Потоа, и од истата причина, тие се борат да ги наметнат, а борбите за монопол на легитимното симболично насилство се борби за симболично кралство. Етимологијата на зборот рекс што Бенвенисте го предлага во Вокабулар на индоевропските институции, покажува дека рекс е од семејството на регере, што значи да управува, да насочува, а една од главните функции на кралот е да одреди казни, да ги одреди границите, како Ромул со својот плуг. Една од функциите на таксономијата е да се каже кој е внатре, кој е надвор, кои се државјани и граѓани, а кои се странци итн. На пример, една од трагедиите на политичката борба во Франција денес е тоа што, преку големата појава на полето на новиот играч, Националниот фронт, принципот на поделба меѓу „националните“ и „странците“ многу генерално се наметна на сите играчи на политичкото поле, а на штета на принципот кој некогаш изгледаше доминантен, спротивставувањето меѓу „богатите“ и „сиромашните“ („Пролетери од сите земји, обединете се!“).
Надвор од заедничките прашања, мора да ја видиме специфичната логика на секое од овие полиња. Политичкото поле експлицитно тврди дека има за цел да каже каков е општествениот свет. Во дискусија меѓу двајца политичари кои прават јавно шоу со користење на бројки, прашањето е да се прикаже нечија визија за политичкиот свет како основана, втемелена во објективност, бидејќи има реални референци, а исто така втемелена во општествениот поредок, со потврдата што ја добива од сите оние кои ја прифаќаат, кои ја застапуваат. Со други зборови, тоа е кога шпекулативната идеја станува моќна идеја, преку нејзиниот капацитет да ги мобилизира народните маси со тоа што ќе ги натера да ја прифатат предложената визија. Наметнувањето на дефиниција за светот само по себе е чин на мобилизација, а кое има тенденција да ја потврди или трансформира рамнотежата на силите. Идејата станува движечка сила, преку силата што ја манифестира со наметнување како принцип на визија. Вистинската идеја може само да се побие, додека на идејата како движечка сила мора да и се спротивстави друга идеја-движечка сила, способна да мобилизира контра-сила, контра-манифестација.
Новинарското поле, кое станува се повеќе хетерономно, т.е., сè повеќе подложно на стегите на економијата и политиката, на економијата во суштина преку рејтингот, сè повеќе ги наметнува своите ограничувања на сите други полиња, а особено на полињата на културната продукција – како што се полето на општествените науки, полето на филозофијата итн. – и на политичкото поле. Полето претставува поле на сили и поле на борби чиј влог е да се трансформира полето на силите. Со други зборови, на едно поле постои конкуренција за легитимно присвојување на она што е загрозено во борбата на тоа поле. А, во полето на новинарството има постојана огромна конкуренција за присвојување на јавноста, но и за присвојување на она што треба да и се даде на јавноста, односно приоритет на информирањето, сензационалноста, ексклузивните информации, а исто така и карактеристичната реткост, големите потписи итн. Еден од парадоксите е дека конкуренцијата, за која секогаш се вели дека е услов на слободата, има ефект, напротив, на полињата на културното производство под комерцијална контрола, на производство на униформност, цензура, па дури и конзервативизам. Многу едноставен пример: борбата меѓу трите француски неделници, Ле Нувел Опсерватор, Л‘Експрес, Ле Поен, ги прави да не бидат многу различни. Во голема мера затоа што борбата со конкуренцијата која им се спротивставува и води до опсесивни трагања за разлика, приоритет итн. нема тенденција да ги прави поразлични, туку уште повеќе да ги зближи. Тие си ги крадат насловите, едиторијалите и приказните. Ваквата жестока конкуренција се протега од новинарската област и на другите полиња.
Преведено од: Дарко Путилов
