Западните влади сакаат да ги обесхрабрат идните мигранти

За да се принудат кандидатите за неподвижност при миграција, кои се сметаат за непожелни, владите од деведесеттите години на минатиот век не се задоволуваат со милитаризација на своите граници и зацврстување на законодавството. Покрај репресивните стратегии, се повеќе се додаваат и консензуални методи: мултимедијални информативни кампањи.

„И наместо да оди напред, тој размислуваше да се врати. Со заклетва, тој му рече на својот починат братучед : „Ако Бог сака да ми го одземе животот, нека биде во мојата сакана земја.““ Оваа песна на шпански ја раскажува приказната за Мексиканец кој, откако видел како неговиот братучед умира за време на патувањето во Соединетите држави, реши да се врати назад. Снимена во 2008 година со средства на американската влада, оваа песна беше испратена до радио станиците во неколку земји во Централна Америка од страна на приватна рекламна агенција, која внимаваше да не го открие идентитетот на спонзорот¹.

Типично американско оружје за обесхрабрување? Неколку европски држави ги користат исто така овие разубедувачки методи на комуникација, особено по „кризата“ на бегалците во летото 2015 година. Во Унгарија, како и во Данска, јавните власти финансираа реклами во либански и јордански дневни весници. „Унгарците се гостопримливи, но најстрогите казни се носат против оние кои се обидуваат илегално да им влезат во државата“, читаме тука. „Данскиот парламент штотуку усвои регулатива насочена кон намалување од 50% на социјалните бенефиции за новопристигнатите бегалци”, е она што го научивме тука². Во 2017 година, неколку западноафрикански уметници танцуваа и пееја во клипот насловен Bul Sank sa Bakane bi („Не ризикувај го својот живот“). „Имиграцијата е добра ако е легална“, „Остани во Африка да ја развиваш, нема ништо подобро од тука“, „Кога сте млади, она што не го знаете е дека во странство не е лесно како што мислите“, истакнува оваа песна која е финансирана од италијанската влада како дел од операцијата на Меѓународната организација за миграција (ИОМ) наречена „Свесни мигранти“³.

Овие кампањи насочени кон луѓе кои сè уште не се обиделе да се приклучат кон западот, но веројатно би сакале да го направат тоа, инсистираат на бесмисленост на нередовната имиграција (оние што ќе се обидат, ќе бидат автоматски испратени дома) и се оставени на ригорозноста на „социјалната држава“. Тие ги потенцираат опасностите од патувањето, тешките услови за живот во земјите на транзит и одредиште, ризиците од трговија со луѓе, шверц, експлоатација или едноставно смрт. Заедничко за овие сцени: да не ги споменуваме ограничувачките политики што го прават миграциското искуство уште поопасно. Наместо тоа, тие бараат да постапуваат според индивидуални избори.

Распоредени во земјите на поаѓање и транзит, тие ја прошируваат надворешната миграциона контрола⁴ и го надополнуваат полицискиот надзор на границата со стратегии за убедување. Целта на миграциската контрола исчезнува под лесната терминологија : овие кампањи се нарекуваат „информации“ или „свесност“, т.е вокабулар што ги поврзува со хуманитарни акции кои се наменети да ги заштитат оние кои се желни од самиот почеток. Дури и да го заштити населението кое е оставено во земјата од лагите на нивните роднини : видео финансирано од Швајцарија⁵, наменето за Камерун, ве повикува на тоа да бидете претпазливи за сметките на иселениците, кои треба да го разубават миграциското искуство („Не верувајте на сè што слушате“).

Првично засновано врз традиционалните медиуми, овие активности од сега се развиваат преку Фејсбук, Твитер или Јутјуб. Во Австралија во 2014 година, владата произведе серија кратки филмови преведени на петнаесет јазици што се зборуваат во Југоисточна Азија, Авганистан и Индонезија: „ Нема шанси. Вие нема да ја направите Австралија ваш дом.“ Воените службеници ја ставаат политиката на својата земја како жива ограда преку воениот тон: „Ако патувате со брод без виза, никогаш не можете да ја направите Австралија ваш дом. Нема исклучоци. Не верувајте во лагите на шверцерите.“⁶

Одговорните за концептот пристапија кон Јутјуб за да ги доставуваат видеата во форма на реклами кои претходат на содржината што ја бараат корисниците на интернет и кои најверојатно ќе емигрираат. Употребата на алгоритми овозможува да се насочат корисниците чии што профили означуваат дека тие зборуваат одредени јазици, како што се персиски или виетнамски. Исто така, со фаворизирање на популарни видеа кај младите, Јутјуб го олеснува посакуваното демографско насочување. Последователно, овие клипови ги преплавија почетните страници на Фејсбук на австралиските граѓани кои се со имигрантско потекло, избрани од алгоритмот, бидејќи тие зборуваат еден од јазиците насочени кон кампањата. Кога им се обратиле на овие луѓе родени во Австралија, властите се надевале дека тие самите ќе ги поканат државјаните на нивните земји на потекло да останат дома⁷.

Норвешката влада исто така се обрати до Фејсбук во 2015 година. Обвинети за пасивност кон пристигнувањето на бегалците на руската граница, тие финансираа реализација на две видеа „Зошто да го ризикувате вашиот живот?“ и „Ризикувате да бидете вратени назад“⁸. Корисниците на социјалните мрежи првично имаа можност да одговорат, преку традиционални „лајкови“ или со објавување коментари, што требаше да овозможи хоризонтална, дури и вирална, циркулација на овие видеа. Но, опцијата беше ставена во мирување откако страницата беше преплавена со омразни коментари од крајната десница, предизвикувајќи државен срам.

Тука повторно, Фејсбук нуди – или поточно, продава – можност за насочување на млади мажи од Авганистан, Етиопија и Еритреја, за кои норвешката влада смета дека немаат право на азил. Особено, алгоритмот избира луѓе лоцирани надвор од нивната матична земја кои истражувале на интернет, укажувајќи на нивниот интерес за Европа и миграцијата. Тука станува збор за допирот со мигрантите кои се во транзит, кои се двоумат околу нивната дестинација, и нивно одвраќање од изборот да им биде Норвешка. Сиријците не се меѓу таргетираните националности, за да не го нарушат правото на азил. Исто така, во пораката експлицитно се спомнува дека само возрасните ќе бидат одбиени, за да не се оспорува правото на децата да бидат згрижени.

Во повеќе наврати од 2015 година, белгиските власти го користеа и Фејсбук за ваков вид иницијатива⁹. Во 2018 година, фотографии од центри за притвор и млади мигранти со лисици на рацете, заедно со слоганот „Не за илегалната имиграција, не доаѓајте во Белгија“¹⁰, беа пренесени од Фејсбук страница којашто беше креирана за таа пригода од Канцеларијата за странци. Сепак, оваа страница постоеше само на англиски јазик, што доведе до верување во фалсификат (вклучително и помеѓу полицијата), терајќи ја белгиската влада да ја избрише во корист на покласична страница, понизно насловена како „Факти за Белгија“¹¹.

Ако ваквите иницијативи се размножуваат, тоа е затоа што европските држави се вклучени во трка за одвраќање помеѓу нив. На 30 мај 2018 година, во Франција, г. Жерард Коломб, тогашен министер за внатрешни работи, за време на сослушувањето во Сенатот рече дека мигрантите правеле „benchmarking“ за да ги идентификуваат земјите со најголемо гостопримство. Овој став се чини дека го споделуваат неговите истомисленици, а државите не само што се решителни во тоа, туку сакаат и да го соопштат.

Употребата на платформите на Силициумската долина е уште поочигледна затоа што властите ја знаат важноста на овие алатки во полето на мигрантите. Всушност, мнозинство од нив се навистина поврзани. Тие зависат од нивните мобилни телефони за да мождат да комуницираат со своите семејства, да се ориентираат преку користење на GPS, да се разберат со тоа што ќе ги надминат јазичните бариери, да чуваат фотографии и сведоштва за злосторствата што го оправдуваат нивното барање за азил, да повикаат помош во случај на незгода или опасност , или да најдат залутани познаници и сонародници.

Едно сомнение ги мачеше властите на западните држави: преку поврзување на поединците и нивниот олеснителен пристап до разни извори на информации, дали дигиталните технологии не им дадоа поголема автономија на мигрантите? Дали тие на крајот не ја олеснуваат нерегуларната имиграција?¹² Затоа, тие ќе се обидат да ги направат истите овие алатки решение на проблемот: тие обезбедуваат информации за локацијата и карактеристиките на мигрантите, обезбедувајќи привилегиран канал за комуникација кон насочената публика.

Систематски финансирани од западните држави и сè повеќе вклучуваат дигитални гиганти, овие кампањи мобилизираат и други актери. Донесен под покровителство на Обединетите нации во 2018 година, Глобалниот договор за безбедна, уредна и редовна миграција (или „Пактот од Маракеш“) препорачува да се „спроведуваат повеќејазични и фактички информативни кампањи“, да се организираат „средби за подигање на свеста во земјите од кадешто потекнуваат”, и особено да се „потенцираат ризиците од преземање опасна нерегуларна миграција”. Канцеларијата на високиот комесаријат за бегалци (УНХЦР) и ИОМ затоа играат улога на привилегирани посредници со цел да го олеснат финансирањето на овие кампањи во западните држави надвор од нивната територија.

Исто така постојат и приватни компании специјализирани за маркетинг и комуникација. Со седиште во Хонг Конг, Seefar развива активности за „стратешка комуникација“ кои се насочени кон потенцијални мигранти во Авганистан или западна Африка. Австралиската компанија Put It Out There Pictures прави пропагандни видеа за западните влади, како што е ТВ-филмот Journey, во кој се појавуваат азиланти кои се обидуваат илегално да влезат во Австралија.

Конечно, здруженијата за хуманитарна и развојна помош исто така придонесуваат за овие иницијативи. Создадена во 2015 година, прва за спасување на мигранти уништени во Средоземното море, невладината организација „Proactiva Open Arms“ започна со ваков тип на проект во 2019 година во Сенегал¹³. Во рамките на земјите за заминување, цели делови од општеството се соединуваат кон овие операции: мигранти кои се враќаат, новинари, уметници, здруженија и верски водачи … Во Гвинеја, уметниците кои некогаш се занимаваа со отворање граници, сега водат кампања за имобилизација на своите млади сонародници¹⁴. Консензуалниот хуманитарен говор што зборува за потребата од заштита на мигрантите преку нивно информирање ја олеснува соработката помеѓу државите, меѓународните организации, приватните сектори и здруженија. Сепак, повеќето од овие чинители се странци во областа на строга гранична контрола. Нивната вклученост сведочи за проширување на полето за борба против нередовната имиграција, која постепено ги напаѓа сите делови на општествата во југот.

Со која ефикасност? Постојат многу малку вреднувања за влијанието на овие кампањи. Во 2019 година, една норвешка студија¹⁵ ги анализираше нивните ефекти врз мигрантите во транзит во Картум, со неубедливи резултати. Малкумина од нив слушнале за владините пораки и сметале дека се доволно информирани, вклучително и за помрачните аспекти на миграциското искуство. Со оглед на медиумското покривање на трагедиите на нередовната имиграција, се чини веројатно дека потенцијалните мигранти се свесни за ризиците… но, дека сепак мигрираат.

Преведено од: Павлина Димовска

Фусноти:

1.   ^{María Herrera-Sobek, « The Border Patrol and their “Migra Corridos” : propaganda, genre adaptation, and Mexican immigration », American Studies Journal, n° 57, Гетинген, 2012 година.}
2.   ^{USA Today, 21 септември 2015 година ; The Washington Post, 7 септември 2015 година.}
3.  ^{Antoine Pécoud, « Quand la lutte contre l’immigration irrégulière devient une question de “culture” », The Conversation, 26 февруари 2019 година, https://theconversation.com} 
4.   ^{Прочитајте Alain Morice et Claire Rodier, « Comment l’Union européenne enferme ses voisins », Le Monde diplomatique, јуни 2010 година.}
5.   ^{« Dangers of illegal immigration », African News, Јутјуб, 30 ноември 2007 година.}
6.   ^{Oliver Laughland, « Angus Campbell warns asylum seekers not to travel to Australia by boat », The Guardian, Londres, 11 април 2014 година.}
7.  ^{Johnny Lieu, « Um, why am I being targeted with Australian anti-refugee ads on Facebook ? », Mashable, 4 ноември 2016 година, https://mashable.com} 
8.  ^{« Stricter Asylum Regulations in Norway », ministère norvégien de la justice et de la sécurité publique, https://nettsteder.regjeringen.no} 
9.   ^{Фејсбук страница « Belgian Immigration Office ».}
10.  ^{Gauvain Dossantos, « Non, ce n’est pas un fake : cette campagne antimigrants a bien été commandée par le gouvernement belge », Newsmonkey, 27 септември 2018 година, https://fr.newsmonkey.be/} 
11.   ^{www.factsaboutbelgium.be} 
12.  ^{Rianne Dekker et Godfried Engbersen, « How social media transform migrant networks and facilitate migration », Global Networks, vol.14, n° 4, Hoboken (Њу Џерси), октомври 2014 година.}
13.  ^{« A NGO’s dilemma : rescuing migrants at sea or keeping them in their place ? », Border Criminologies, faculté de droit d’Oxford, 27 април 2020 година, www.law.ox.ac.uk} 
14.   ^{Raphaël Krafft, « Contrôle des frontières et des âmes : le soft power de l’OIM en Afrique », Mediapart, 20 февруари 2020 година, www.mediapart.fr} 
15.   ^{Jan-Paul Brekke et Audun Beyer, « “Everyone wants to leave” : transit migration from Khartoum – The role of information and social media campaigns », Institut pour la recherche sociale, ministère de la justice et de la sécurité publique, Осло, 2019 година.}