Во зората на овој вторник, 21 март, на овој кружен тек во индустриската област Лез Ербје (Ванде), активистите се бараат меѓусебно во темнината и во студот. Како дел од борбата против пензиската реформа, и покрај нејзиното усвојување претходниот ден во Парламентот на Франција, дрва почнуваат да се носат на патот: „Сами се јавивме на оваа блокада затоа што другите локални синдикати во Ванде не беа за вакво нешто. Тоа веројатно е премногу радикално за многу од нив“, појаснува активистот Франсоа,[1] од локалниот синдикат Генерална конфедерација на трудот (ЦГТ) во Ла Рош-сур-Јон. Палетите се палат: првиот тежок камион, кој наидува, свири во знак на солидарност.
-Дали сте вие од синдикатите?, прашува една жена на возраст од педесет години која е запрена на воланот на нејзиниот службен автомобил.
– Да, г-ѓо, ние сме од ЦГТ.
– Оф! Не можам да зборувам со тебе долго, бидејќи сум геолоцирана, но ти ме спасуваш. Сакам да станам член на вашиот синдикат. Јас сум една хигиеничарка, работите се одвиваат многу лошо во фирмата каде работам, и бидејќи веќе сум целата скршена, никогаш нема да стигнам до потребните 64 години за пензија.
Валери, синдикалец во друштво за взаемна помош, набрзина ѝ го пишува својот телефонски број: „Ако ја направевме оваа акција само за да ја запознаеме оваа дама, ќе беше успешна“.
Како што напредува утрото, планираната „блокада на економијата“ се претвора во улична барикада за филтрирање, со дистрибуција на летоци: ако триесетте присутни активисти не се доволни целосно да го блокираат сообраќајот како што се очекуваше, тие сепак успеваат да ја изнервираат локалната жандармерија која не пропушта сега ниту едно дрво да дојде до барикадата. „Дејствуваме со она што го имаме!“, потенцира Камел, вработен во „Енедис“. „Она што го имаме“ е, на неколку метри оддалеченост, индустриска зона со околу 5.000 вработени, од кои ниту еден не штрајкува. „Она што го имаме“ се истите тие вработени кои одат на работа земајќи ги летоците, охрабрувајќи ги во најголем дел присутните активисти, заблагодарувајќи им се за нивната акција. Но, мора да се признае: вториве се уморни, малку. Уморни од сторените демонстрации – во сеќавање на еден активист, никогаш порано префектурата Ванде не доживеала поворки толку важни како оваа зима; уморни од пораките за поддршка, честитки, сирените на камионџиите, кои не се претвораат во акции на протест, како штрајкови или неработење на работните места. Сите ги набројуваат причините со уморен тон: оставка, фатализам, индивидуализам, финансиски тешкотии… Сепак, секој си носи палета, термос за кафе, смеа, гранки од дрвја, купишта протестни летоци. Сите продолжуваат.
Ова е несомнено длабока контрадикција што ја искусуваат и железничките работници од синдикатот ЦГТ во Ла Рош-сур-Јон, кои нè покануваат да јадеме – обилно – во нивните простории. Тие штрајкуваат со обновлива енергија – ако зборот прави некој сон, а не тие: „Колегите сè уште штрајкуваат тука, тоа се тврдокорните“, предупредува Оливие. Сите жалат што не успеале да ги привлечат другите во своето движење: „Најлошото е што не прават ништо“, се жали Оливие. „И покрај неколкуте што штрајкуваме, сепак успеваме да ја забавиме активноста. Значи, тие си играат разни игри по цел ден на нивните мобилни телефони…“ Овој синдикалец ја инкриминира „совеста“ на вработените, „политичка или синдикална“, што би била многу слаба. Се приговара дека „свеста“ за неправдата на оваа „пензиска реформа“ е многу заедничка, за што сведочат сите објавени анкети на јавното мислење. “Тоа е вистина”, признава Себастијан. „Но, тоа е само една салонска опозиција. Одејќи од фазата на бунт пред вашиот телевизор до блокирање на вашата работна алатка за да ја натерате владата да се повлече; сепак, не е лесно да ги инволвирате луѓето…“ Но, тука сите продолжуваат.
Продолжува и Ерик. Овој синдикалец на ЦГТ од „Ербас“, во Нант (Лоара-Атлантик), се чини дека ја решил контрадикторноста: „Мораме да прифатиме да се бориме и без резултат“. Тој беше запрашан, заедно со неговиот колега Џими: на број 150 активисти, неодамна успеаја целосно да блокираат кружен тек на неколку часа – зарем тоа не е интересен резултат? „Тоа е признавање на слабост“, додава Џими. „Ако ги земеме превид само гласовите што ги освоивме на синдикалните избори, требаше да бидеме близу илјада…“ Се согласува на кампања без многу резултат, па: „Тоа е многу долго, да се работи на свеста на самите луѓе“, продолжува Ерик. „Можеби никогаш нема да ги жнееме плодовите од она што го правиме во нашиот живот. Но, идеите доаѓаат, дури и на начини што не ги знаеме. Во меѓувреме, мораме да продолжиме. И пред сè, да се излезе од култот на итноста: помладите генерации што ги гледаме како пристигнуваат во фабриката, се повеќе внатре. За социјалните победи, ова не функционира на тој начин…“
Џими се јавува, во одзив, за да го преиспита односот кон времето: „Ние работиме во каденца, имаме поставени цели час по час, секоја минута нѝ се брои… Ова е капиталистичко време. Треба да го вратиме долгото време, нашето време“. И согласувајќи се да реши дополнителна контрадикција: оператор за нумеричка контрола – „ние го нарекуваме „притискање на копче“, Ерик гордо тврди дека е физички работник. „Но, многу е тешко да се премине од работа во фабрика – на теренска работа на убедување на другите. Во погонот, на крајот на денот, знам што направив со моите раце: тоа е наградата. Во активистичката работа со вработените, со синдикатот секојдневно, немам конкретен резултат од ваков вид. Тоа што го правиме е неопипливо…“ Ерик и Џими продолжуваат. Особено бидејќи заедничката акција на синдикатите останува обединета, тука е значајната предност што треба да се слушне: за овие активисти на ЦГТ навикнати на историската доминација на синдикатот Работничките сили (ФО) во фабриката за авион „Ербас“, често опишан како „компаниски синдикат“, присуството во синдикалниот сојуз на ФО, никогаш дотогаш негирано, придонесе за масовно зајакнување на редовите на демонстрантите и штрајкувачите.
„За ова, требаше три дена“. За момент се веруваше дека Жан-Мари од ЦГТ во „Флери-Мишон“, со повеќе од 2.000 вработени во Ванде, се предал на култот на „итност“. „Три дена штрајк, за работниците од фабриката, сега сите надвор, да добијат зголемување на платите.“ Брзо, ефикасно и итно, и потоа? Жан-Мари скока: „Три дена штрајк е многу долго! Мора да се придржиме до нив! Да не зборуваме за работата на свеста претходно, која траеше со месеци, па дури и со години…“ Седејќи покрај него, Мишел се сеќава на своите први години работа во овој предводник на земјоделско-прехранбената индустрија во Франција, без да најде нешто за што да се жали – „без свест“. Се случи судбината на еден негов пријател, инаку работник, неправедно загрозен со отпуштање, да му ги „отвори очите“ како на вработен. Тој стана член на синдикат додека ЦГТ беше на најниската точка во фабриката; петнаесет години подоцна, на ЦГТ му недостасуваше само неколку гласови за да биде мнозинство во компанијата; „долгото време“ овозможи да се објави стапка од 10% штрајкувачи во „Флери-Мишон“ за време на деновите на мобилизација за одбрана на пензиите. Мишел жали за ова ниво, со оглед на влогот. Потоа ЦГТ се опоравува: тој е многу високо, во споредба со стапките во остатокот од локалната индустриска работна сила. Жан-Мари и Мишел продолжуваат.
„Го открив ропството“. Беатрис се чини дека е одмерена личност. Значи, кога оваа членка на семејната помош на синдикатот ЦГТ нѝ кажува за почетокот на нејзината кариера, знаеме дека зборот не е претеран. Услови за работа, ментално и особено физичко оптоварување: „За среќа, брзо стекнав одлични пријатели. После работа, пиевме и имавме залак овде, во мојата дневна соба, со моите пудлици“. Таа е силно осомничена за активистички задни намери: Беатрис се насмевнува. Таа потврдува дека тогаш не била целосно свесна за посветеноста и не била „свесна“ дека оваа дружељубивост на крајот од денот – еден ден ќе доведе и до состаноци на синдикатот. Бидејќи со споделување на нивниот секојдневен живот, нивните тешкотии, торта и кафе, оваа група млади жени на крајот колективно одлучува – дека „навистина е доста“. Во раните 2000-ти, тие ја назначуваат Беатрис како делегат на синдикатот. „Се сеќавам на почетокот: ништо не разбрав. Слушав лице в лице, љубезно, што не е во ред со нашиот шеф. Беше толку нечовечко, тоа низ што поминувавме, што бев убедена дека ќе се разбереме: сепак и двајцата бевме луѓе, тој можеше да ме разбере! Проблемот беше во тоа што тој совршено разбираше низ што поминуваме. И тој ми одговори: „Да, тоа е тешко за вас. Но, така стојат работите. Ако не си среќен, исто ти се фаќа.“
„Ме запрепасти“, додава Беатрис со тивок глас, „не знаев дека ја откривам класната борба. Не знаев дека и постои, дека можат да одбијат да ме слушнат само затоа што имаа интереси различни од моите“. Секоја сличност со авторитарните судења, членот 49.3 за поддршка и други критики за „глувоста“ на актуелната влада, според Беатрис, апсолутно не е случајна. Но, излегува дека по започнувањето на првите штрајкови, особено ретки во овој сектор, “некој” би завршил со слушање на Беатрис. Дваесет години по создавањето на синдикатот, таа изброи 10% од штрајкувачите во нејзиното здружение за синдикална семејна помош за време на неодамнешните мобилизации во Ванде против проектот на францускиот премиер Елизабет Борн – за ревизија на сегашниот пензиски систем во Франција. Беатрис работеше долго време без резултат, и го прифати долгото време. Таа истакнува, дека 10% од штрајкувачите претставува многу јасна победа. Таа е убедена дека ако не се повлече пензиската реформа, тоа тогаш станува дел од „класната борба“ – во која може да се „изгуби битка, но не и војна“. Беатрис продолжува.
Денис, од своја страна, е среќен. Блокадата на средното техничко училиште во кое овој синдикалец предава математика беше ефемерна, но невидена – и успешна. Еден од неговите колеги навистина донесе импресивна залиха на дрво исечено од него во шумата, многу корисно за блокирање на различните влезови на установата. „Кога овој колега пристигна во нашиот синдикален дом во 2018 година, не ми беше грижа за него отворено: тој беше толку фанатичен за Макрон, воодушевен пред него, што го гледаше пет часа по ред – како ја води својата голема изборна дебата! Тој не пропушти ниту една… Никој во државата не успеа да го направи тоа!“ Великодушен, Денис не му се спротивстави и го повика по завршувањето на часовите да играат карти со колегите. „Секој петок се среќаваме со неколкумина во бистро, во близина на средното училиште. Ние играме карти со пиење две или три чашки. Пред сè, разговараме за сè и ништо. И за политиката исто така. Така, мојот колега за пет години, од големата претседателска предизборна дебата – премина на влечење приколки со дрва за блокирање на тротоарот. Беа потребни пет години на играње карти“. Долгото време? „Не, пет години, тоа е брзо!“ Денис пука од смеење. Денис ќе продолжи.
Преведено од: Дарко Путилов
Фусноти:
[1] Анкетираните побараа да бидат идентификувани само со нивните први имиња.
